Trí tuệ văn hoá (Cultural Intelligence) quan trọng như thế nào đối với Scrum Master?

​Văn hoá (Culture) là gì?

Trước khi đề cập về Trí tuệ văn hoá, hãy cùng tôi đi qua khái niệm về văn hoá (Culture) trong ngữ cảnh của tổ chức đa quốc gia hoặc một nhóm người đến từ nhiều quốc gia làm việc cùng nhau. Ngày nay, toàn cầu hoá - kết quả của việc kinh tế thế giới ngày một phát triển ra khỏi giới hạn của quốc gia mà vươn ra quốc tế, tạo ra những mối quan hệ thương mại và thúc đẩy sự đổi mới xuyên lục địa. Sự chuyển biến này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế và công nghệ, mà còn tạo ra sự thay đổi to lớn về văn hoá. Văn hoá bao hàm triết lý, niềm tin, đạo đức, giá trị, biểu tượng, chuẩn mực chung, từ đó thúc đẩy quan điểm, cảm xúc, hành vi, và quyết định của một nhóm người.

​Theo Iceberg Model (Schein, 1985), văn hoá được ví như một tảng băng trôi gồm hai phần, bề nổi và phần chìm sâu dưới mặt nước. Phần nhỏ của bể nổi tảng băng chỉ về với những hành vi, biểu hiện, lời nói, tập quán dễ dàng nhìn thấy được. Phần lớn ẩn sâu trong nước chỉ về triết lý, niềm tin, đạo đức, giá trị, giả định, chuẩn mực và những “luật bất thành văn” của nhóm người hay tổ chức. Khi làm việc với một nhóm người hay một tổ chức, chúng ta nên nhận thức được phần chìm của tảng băng sẽ chi phối phần nổi và tránh việc chỉ tập trung vào những gì thấy được, nghe được, dễ thay đổi mà bỏ qua những phần ẩn sâu được hình thành qua nhiều quá trình lâu dài và khó thay đổi.

Iceberg Model (Schein, 1985)

​
​Trí tuệ văn hoá (Cultural Intelligence/ Cultural Quotent - CI/ CQ) là gì?

​Trí tuệ văn hoá là khả năng thấu hiểu, diễn giải, thích nghi, giao tiếp và cộng tác hiệu quả với những người có nền tảng và nhận thức văn hoá khác nhau. Bên cạnh chỉ số thông minh (IQ), trí tuệ cảm xúc (EQ), trí tuệ Văn hoá là yếu tố thiết yếu trong việc tối ưu hiệu quả trong môi trường đa văn hoá trong bối cảnh toàn cầu hoá (Cultural Intelligence Center, n.d.).
​
Bài viết liên quan: Đa dạng hoá là gì? Vì sao lại quan trọng


​Mối liên quan giữa Trí tuệ văn hoá và vai trò Scrum Master?

​Một trong những trách nhiệm quan trọng của Scrum Master là tạo ra một môi trường lành mạnh, an toàn và nuôi dưỡng văn hoá đa dạng, giúp cho cho Scrum Team và tổ chức có thể phát triển theo từng giai đoạn. Tính chất “đa văn hoá” thể hiện rõ trong Scrum Team là một cross-functional team, được kết hợp từ các thành viên có văn hoá cá nhân, kinh nghiệm, chuyên môn và thế mạnh khác nhau. Không những vậy, một số Scrum Team thuộc các công ty đa quốc gia sẽ bao gồm các thành viên từ nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ khác nhau, do đó, sẽ có sự đa dạng về văn hoá dân tộc, truyền thống. Ngoài ra, Scrum Master cũng luôn tiếp xúc với tính chất “đa văn hoá” khi làm việc với các stakeholders, hoặc các lãnh đạo trong tổ chức. Chính vì vậy, trí tuệ văn hoá là một phần quan trọng giúp cho Scrum Master trong việc nâng cao khả năng thích nghi một cách linh hoạt khi làm việc trong môi trường đa văn hoá, và khả năng lãnh đạo và hỗ trợ Scrum Team cũng như tổ chức xây dựng và nuôi dưỡng văn hoá được hình thành từ sự đa dạng (diversity), công bằng (equity) và hoà nhập (inclusion). Từ đó, nâng cao hiệu quả trong việc làm việc nhóm, sáng tạo, phát triển liên tục và tạo ra nhiều giá trị hơn cho doanh nghiệp.

Theo Ang, Van Dyne, và Livermore, trí tuệ văn hoá bao gồm bốn khía cạnh sau:

1. Động lực/ Motivation (CQ Drive): Những người có động lực cao về CQ thường là những người có sự quan tâm sâu sắc, có mục đích và động lực rõ ràng để thúc đẩy việc tìm tòi, học hỏi về các nền văn hoá khác nhau và sự tương tác của con người đến từ các nền văn hoá khác nhau.
2. Nhận thức/ Cognition (CQ Knowledge): Nhận thức và hiểu biết về các nền văn hoá khác nhau, ví dụ sự khác nhau về truyền thống, tập quán, niềm tin, giá trị văn hoá sẽ giúp cho một người có góc nhìn đa chiều hơn, đồng thời nâng cao khả năng thích ứng với môi trường đa văn hoá.
3. Siêu nhận thức/ Meta-Cognition (CQ Strategy): Siêu nhận thức là cách mà một người tự theo dõi và đánh giá quá trình suy nghĩ của mình và của người khác. Nói cách khác là “nghĩ về suy nghĩ”. Nó giúp cho một người nâng cao khả năng đưa ra chiến lược trong việc học hỏi và tìm cách phù hợp nhất để thích nghi hay điều chỉnh những khác biệt hoặc xung đột về văn hoá.
4. Hành vi/ Behavior (CQ Action): thể hiện qua khả năng một người tự điều chỉnh lời nói hay những hành vi phi ngôn ngữ để thích nghi với các nền văn hoá khác biệt.

Ví dụ: Một Scrum Master xung phong nhận một Scrum Team mới có các thành viên từ Châu Âu, Châu Mỹ và Đông Nam Á sẽ có nhiều động lực để học hỏi, tìm hiểu về văn hoá của các quốc gia này, với mục đích hiểu rõ hơn về các thành viên của team. Từ đó, giúp Scrum Team tạo được team culture và làm việc cùng nhau hiệu quả hơn. Sau khi có được động lực mạnh mẽ và trang bị kiến thức về văn hoá một cách đầy đủ, Scrum Master phải có góc nhìn đa chiều để quan sát được suy nghĩ và hành vi của chính mình và của Scrum Team, để cùng nhau điều chỉnh, thích nghi những khác biệt và xung đột, cùng tạo ra một văn hoá chung cho cả team, phù hợp với các thành viên trong team mà vẫn tôn trọng những giá trị đặc biệt của từng dân tộc.

Tóm lại, trí truệ văn hoá là một trong những trí tuệ quan trọng mà một người Scrum Master nên trau dồi để có thể tối ưu hoá khả năng học hỏi, thích nghi khi làm việc trong những môi trường mà ở đó sự đa dạng được ưu tiên hàng đầu. Một Scrum Master với CQ cao sẽ tăng khả năng thành công trong việc giúp cho Scrum Team xây dựng Team Culture, tinh thần làm việc nhóm với sự sáng tạo, cũng như nâng cao khả năng negotiation và communication khi làm việc với các stakeholders trong tổ chức đa quốc gia.

Reference:
https://www.researchgate.net/profile/Eleni-Papadonikolaki/publication/338448449/figure/fig2/AS:844973666734081@1578468829153/ceberg-Model-Schein-1985.png

---

Tác giả: Quyen Nguyen
Quyên là CEO của Scrumviet, cô ấy có đam mê trong việc chia sẻ kiến thức và giúp các doanh nghiệp trở nên linh hoạt hơn, tập trung hơn vào việc phát triển nhân lực và xây dựng văn hóa doanh nghiệp. Ngoài ra Quyên còn là một nhà nghiên cứu trong lĩnh vực Ngôn ngữ học. Niềm đam mê này đã giúp Quyên có cái nhìn sâu sắc hơn trong việc xây dựng một tổ chức/ nhóm đến từ nhiều quốc gia khác nhau, tận dụng lợi thế đa dạng văn hoá và trở nên vượt trội. Niềm tự hào của Quyên là đã giúp các tổ chức và đội nhóm đa văn hoá thay đổi tư duy cũ, chuyển đổi sang cách làm việc mới qua đó tìm thấy niềm vui trong công việc, sáng tạo, và hiệu quả hơn.​

 

---

Những bài viết khác có thể bạn sẽ quan tâm