Năm giai đoạn của sự trưởng thành trong tâm trí

Tôi tự hỏi: Liệu một thanh niên 20 tuổi đã được xem là một người trưởng thành? Hay một người thành công ở tuổi 40, cái tuổi được xem là “Tứ Thập Nhi Bất Hoặc” mới được xem là một người trưởng thành? Độ tuổi nào mới là độ tuổi con người có thể có được sự khôn ngoan, và một tâm trí trưởng thành?

Nhiều năm tự hỏi và tìm kiếm câu trả lời cho những câu hỏi trên, nhưng tôi vẫn không trả lời được. Một hôm, tôi nhận ra có vẻ tôi đã đặt một câu hỏi sai cho chính mình, điều này khiến tôi không thể có được câu trả lời mà mình cần. Do đó, tôi đã tự đặt lại câu hỏi cho mình: Như thế nào là một người trưởng thành? Câu hỏi này lập tức đưa tôi đến ngay điều tôi đang tìm kiếm. Tôi tìm thấy câu trả lời trong những nghiên cứu của Robert Kegan, đặc biệt là nghiên cứu về “Năm Giai đoạn trưởng thành của con người”.

Robert Kegan đã trả lời câu hỏi của tôi về sự trưởng thành của một con người bên trong tâm trí của anh ấy, hay cô ấy một cách không thể đơn giản và chi tiết hơn.

Trong chia sẻ của mình về “Năm Giai đoạn trưởng thành của con người”, Robert Kegan xác định:


Giai đoạn 1: Giai đoạn sơ sinh/ trẻ nhỏ, chúng ta hoàn toàn sống theo bản năng.


Giai đoạn 2: Chúng ta có ý thức hơn, nhưng vẫn bị chi phối rất lớn bởi nhu cầu và mong muốn của chính mình, tôi là trung tâm. Lúc này những nhu cầu và mong muốn của người khác chỉ liên quan đến chúng ta nếu mong muốn đó hỗ trợ cho chính nhu cầu và mong muốn của mình. Đây là giai đoạn thường kéo dài từ lúc thơ ấu đến tuổi thiếu niên của chúng ta.


Giai đoạn 3 (Socialized Mind): Lúc này ý thức đã được xác định rõ ràng hơn. Thêm nữa sự kết nối giữa bản thân và người khác cũng bắt đầu hình thành và xác định rõ hơn. Ý thức chúng ta lúc này nhìn nhận bản thân nghiên về cái nhìn của những người xung quanh và xã hội. Chúng ta có thiên hướng sống theo những kỳ vọng của người khác, chúng ta sẽ vui nếu được người khác công nhận và theo đuổi sự công nhận từ mọi người. Giai đoạn này thường diễn ra vào thời điểm hậu tuổi vị thành niên trở đi. Cũng có thể gọi giai đoạn này là Socialized Mind.


Giai đoạn 4 (Self-authoring Mind): Giai đoạn này là giai đoạn được Robert Kegan gọi là giai đoạn một người trở nên trưởng thành. Nó hiếm khi đạt được nếu chúng ta vẫn lay hoay tìm kiếm mình trong cái nhìn của người khác. Bản thân chúng ta trong giai đoạn này sẽ bắt đầu có những suy nghĩ độc lập, bắt đầu tạo ra cách riêng của mình, tạo ra giá trị riêng cho bản thân. Trong giai đoạn này chúng ta có thể trả lời được: tôi là ai? Còn được gọi là: Self-authoring mind


Giai đoạn 5 (Self-transforming mind): Ở giai đoạn này, ý thức về bản thân của chúng ta không còn bị ràng buộc vào bất kỳ khía cạnh, khái niệm cụ thể nào của bản thân của chúng ta nữa, và chúng ta có thể tự do cho phép mình mở rộng tâm trí vào toàn bộ dòng chảy của cuộc đời mình. Còn được gọi là: Self-transforming mind.

----------------------

Trong năm giai đoạn này thì từ giai đoạn 3, 4, và 5 trở đi sẽ là những giai đoạn không còn phụ thuộc vào tuổi tác của chúng ta nữa. Mà lúc này nó phụ thuộc và chính cá nhân mỗi người. Chúng ta sẽ thấy có những người tuy còn trẻ cũng có thể đặt đến giai đoạn phát triển tâm trí là 5 hoặc cao hơn (dĩ nhiên là rất rất rất hiếm), và cũng sẽ thấy những người có tuổi vẫn đang ở giai đoạn 3 (đa số).

Qua những nghiên cứu của Robert Kegan đã cho tôi một niềm tin mạnh mẽ hơn bao giờ về tiềm năng của con người. Rằng con người luôn có thể phát triển vượt qua giới hạn của mình hôm nay nếu thực sự muốn. Sở dĩ chúng ta mắc kẹt với chình mình vì chúng ta chưa tìm ra được cách để phát triển bản thân lên một mức độ nhận thức cao hơn mà thôi. Robert Kegan cũng đã củng cố tầm nhìn của Scrumviet trong việc phát triển và khai mở tiềm năng sẵn có bên trong mỗi cá nhân và đội nhóm.

---

Tác giả: Khoa Doan
Khoa is one of 350 Professional Scrum Trainers (PST) of Scrum.org in the world and the first PST in Vietnam. He is ICF - Professional Certified Coach (PCC level). Besides that, Khoa is the Founder of Scrumviet - Professional Training Network (PTN) of Scrum.org. He is the host and organizer of Scrum day Vietnam.

---