Shu Ha Ri và Triết lý Agile

Nhiều năm trước khi tôi bắt đầu học Aikido, tôi bắt đầu làm quen với khái niệm "Shu Ha Ri", một phương thức/quá trình để rèn luyện võ học. Với ý tưởng cơ bản là người học phải trải qua những giai đoạn rèn luyện và phát truyển, trong đó:

• Shu: ở giai đoạn này người học viên sẽ phải làm theo chính xác những gì người thấy của mình dạy. Ngày qua ngày từ đai trắng đến đai vàng, tôi chỉ tập đi tập lai một động tác và ngày càng phải thuần thục và chính xác.

• Ha: giai đoạn này sau khi đã thuần thục tất cả các đòn thế, tôi bắt đầu được chỉ dạy những tinh túy bên trong nó: lý do, nguyên lý và dần cảm nhận hiểu rõ từng đòn thế. Trong giai đoạn này tôi đã hoàn toàn tinh thông và có thể ứng dụng được Aikido vào thực tế.

• Ri: Bây giờ tôi không còn học từ thầy nữa, mà tự rèn luyện theo cách của tôi, con đường của tôi, thậm chí sáng tạo theo cách riêng thích hợp nhất với mình.

Từ nguyên lý đó Alistair Cockburn, đã giới thiệu nó như một nguyên lý để học và rèn luyện trong phát truyển phần mềm (Software Development). Để hiểu rõ hơn bạn có thể tìm đọc quyển sách: Agile Software Development

Một ví dụ đơn giản khi liên kết "Shu Ha Ri" với Agile/Scrum: Làm sao để giúp team mới bắt đầu áp dụng Scrum, thực hành Daily Scrum?

• Shu: Team sẽ phải làm theo quy tắc - Scrum Master phải đảm bảo team phải trả lời ba câu hỏi: hôm qua tôi làm gì? Tôi sẽ làm gì hôm này? và điều gì đang cản trở tôi? Khi đã thực hành thuần thục team đã sẵn sàng thực hành ở mức độ cao hơn.

• Ha: Team ở giai đoạn này đã thuần thục những nguyên tắc cơ bản của Daily Scrum và họ bắt đầu có thể tiếp nhận thêm những cải tiến, khơi gợi nhằm hiểu rõ giá trị cốt lõi của Daily Scrum, ví dụ có thể gợi ý thay đổi đôi chút trong 3 câu trả lời cố định như: thay vì tôi đang bị những vấn đề ABC - có thể đổi thành, tôi cần sự giúp đỡ từ anh Y cho vấn đề ABC. Sư thay đổi nhỏ này sẽ từ từ hướng team đến gần giá trị cốt lõi của Daily Scrum.

• Ri: Ở giai đoạn này khi team đã hiểu được hoàn toàn giá trị, thì team có thể tự điều hành/thay đổi/sáng tạo để phát huy giá trị cao nhất của Daily Scrum. (Self Organization)

Tại sao phải bắt đầu với Shu?

Việc lập đi lập lại sẽ tạo thành một thói quen trong tiềm thức và đảm bảo rằng khi đã quen, team sẽ vẫn tiếp tục duy trì nó, dù cho nếu việc lập lại có sự thay đổi (câu trả lời ngắn hơn hoặc dài hơn) thì nó vẫn dựa trên thói quen gốc đó.

Nhưng nếu chỉ quá tập trung vào Shu, thì team mãi vẫn chỉ lặp lại một cách máy móc và không thể cải thiện hay nhận được giá trị tối đa Daily Scrum mang lại, nhưng nếu team bắt đầu ngay với việc tự do update thông tin khác nhau, ở giai đoạn Ri, thì team sẽ không tạo được thói quen, nếu không có thói quen sẽ dẫn đến thời gian kéo dài, time-box không được tôn trọng, mục tiêu Daily Scrum ngày càng bị xa rời...

Kết Luận

Trong thực tế sẽ diễn ra rất nhiều tình huống và sẽ không có 1 cách áp dụng nào rõ ràng. Trong kinh nghiệm của tôi, khi bắt đầu một Scrum team, tôi luôn xem xét những thành viên trong team, xem họ đang hiểu về về Agile/Scrum ở mức độ nào, từ đó tôi sẽ có cách tiếp cận cụ thể, vì sẽ hiếm khi bạn bắt đầu 1 scrum team và mức độ hiểu biết của họ là ngang nhau :)

Bên dưới là Slide mà mình đã talk tại Agile conference 2017.
https://drive.google.com/file/d/0B_HXhW3nOtTnblJfaTlyODVENXM/view?usp=sharing