Scrum Master là ai? Làm thế nào để trở thành Scrum Master giỏi?

(Bài viết này tôi xin giữ lại một số "thuật ngữ" tiếng Anh, vì khi dịch những "thuật ngữ" này sang tiếng Việt sẽ không còn đủ ý của nó nữa.)
​
Scrum Master là ai?

​Scrum Framework đã định nghĩa ba vai trò chính: Scrum Master, Product Owner và Developer. Trong đó, Scrum Master là vai trò trung tâm kết nối. Scrum Master giúp cho Scrum Framework được hiểu rõ và thực hành một cách đúng đắn bởi Scrum Team, đồng thời phát huy tối đa giá trị của Scrum Framework trong Scrum Team và cũng như trong Tổ Chức.

Scrum Guide đã đề cập rõ, vai trò của Scrum Master phải phục vụ: Scrum Team (bao gồm Developer, Product Owner) và Tổ Chức. "Phục vụ" ở đây không có nghĩa Scrum Master phải bưng trà, rót nước, đặt lịch họp cho team... Mà nghĩa của từ "phục vụ" này tức là Scrum Master sẽ phải đề cao thành công của team, và tổ chức lên trên hơn thành công của cá nhân mình. Hay nói cách khác, ​Scrum Master là một Servant Leader (Người lãnh đạo đầy tớ).

Định nghĩa về Servant Leader không mới, không phải sinh ra bởi Scrum và cũng không chỉ dành riêng cho Scrum. Trong lịch sử con người, những nhà lãnh đạo theo kiểu Servant Leader và triết lý về nó đã có từ rất lâu đời. Jesus (trong Kinh Thánh Tân Ước) là một ví dụ điển hình nhất về một Servant Leader vĩ đại.

Scrum Master không chỉ là một Servant Leader (Người lãnh đạo đầy tớ), mà còn là một người quản lý (Manager). Quản lý ở đây không có nghĩa là quản lý con người, hay "quản lý dự án" mà là quản lý Scrum Framework, quản lý "cách" giúp cho Scrum Team và Tổ Chức có thể áp dụng đúng Scrum Framework và nhận được giá trị cao nhất từ Scrum. 

---- PHẦN CẬP NHẬT SCRUM GUIDE 2020 -----
​
Trong bản Scrum guide 2020, Ken và Jeff đã thay đổi Servant Leader thành True Leader, chính xác nguyên văn trong Scrum guide như sau:

Scrum Masters are true leaders who serve the Scrum Team and the larger organization.

Với tôi, nghĩa của True Leader này rộng hơn và vẫn bao hàm việc Scrum Master là Servant Leader! nên những dòng giải thích về vai trò Servant Leader ở trên tôi vẫn giữ lại. Việc thay đổi này giúp cho vai trò của Scrum Master ít bị hiểu lầm hơn (nhiều người nghĩ Scrum Master là người bưng trà rót nước v.v như tôi có nói ở trên) và có nhiều sự "linh động" hơn để Scrum Master có thể phục vụ Scrum team và tổ chức mà thôi. Tôi sẽ có một bài blog khác phân tích kỹ hơn và nghĩa của từ True Leader. Nhưng cơ bản, không có gì thay đổi về vai trò của Scrum Master cả -> Scrum Master có trách nhiệm phải "Phục Vụ" Scrum Team và tổ chức.

------------------------------------------------------------------

​
Vậy làm thế nào để trở thành một Scrum Master giỏi?

Định nghĩa Scrum Master thì ngắn như vậy, nhưng để trở thành một Scrum Master giỏi không phải là điều dễ dàng. Làm thế nào để giúp cho Scrum Team và Tổ Chức có thể áp dụng Scrum thành công? Làm thế nào giúp họ thay đổi thói quen cũ và biến đổi mình trở thành một đội/ một Tổ chức linh hoạt?

Để trở thành một người Scrum Master giỏi bạn phải là: Facilitator, Coach, Mentor, Teacher, Impediment Remover​ và là Change Agent nữa.

• Facilitator: Scrum Master giúp tạo ra một môi trường và cho đội những giới hạn để họ có thể cùng nhau làm việc.
• Coach: Scrum Master giúp đỡ từng cá nhân, hiểu rõ họ đang thiếu và mạnh điều gì trong tư duy và hành vi của mình. Mục tiêu là giúp cho Scrum Team ngày càng trưởng thành hơn và gia tăng tính kết nỗi giữa Tổ Chức và Scrum Team.
• Mentor: Scrum Master cần biết cách để chia sẻ kinh nghiệm của mình với Scrum Team. Để Scrum Team có thể hiểu rõ được những giá trị của Scrum, và lý do tại sao Scrum là cần thiết để cải tiến công việc của họ.
• Teacher: Scrum Master như một người thầy, để có thể dạy Scrum Team và Tổ Chức hiểu rõ về Scrum và sử dụng những phương thức khác nhau để hỗ trợ họ.  
• Impediment Remover​: Scrum Master cần biết cách, và biết khi nào là thời điểm mình nên giúp Scrum Team giải quyết những vấn đề đang cản trở họ trong công việc.
• Change Agent: Scrum Master là người tiên phong, tạo ra một văn hoá. Trong đó Scrum Team có thể tiến hóa và phát triển.

Thật không dễ phải không nào? Từ việc hiểu được thời điểm nào, giai đoạn nào cần áp dụng những phương thức nào. Hoặc biết được khi nào không cần phải làm gì cả, mà lùi lại tạo cho Scrum Team một không gian để họ có thể phát triển và làm tốt công việc của mình. Để làm tốt những việc này, Scrum Master cần phải thông thạo những vai trò trên, chuyển đổi và biến đổi liên tục để thích ứng với những tình huống thực tế gặp phải.

Để hiểu hơn những giai đoạn phát triển của Scrum Team, bạn có thể đọc thêm bài: Shu Ha Ri và Agile
​
Ngoài ra Lớp học Scrum: PSM và APS tại Scrumviet cũng sẽ giúp bạn hệ thống hóa kiến thức, và có những bài thực hành trực tiếp. Từ đó bạn có thể hiểu sâu hơn về vai trò của một Scrum Master.

​NOTE: Scrum Guide 2020 đã được phát hành. Trong phiên bản này có nhiều thay đổi, trong số đó là "Development team" bây giờ sẽ là "Developer". Scrum Master là True Leader thay cho Servant Leader. Bài viết trên đã được thay đổi và cập nhật ngày 18 tháng 11 năm 2020 để phù hợp với Scrum Guide mới nhất.