[Liberating Structures] Panarchy

“Hiểu về cách hệ thống (Tổ chức, công việc, phòng ban, đội nhóm, cá nhân) nhúng vào nhau có thể tương tác, tiến hóa, mở rộng đổi mới và biến thể theo từng giai đoạn.”

Panarchy

​Điểm nổi bật của Panarchy:

• Có thể giúp một nhóm lớn người xác định những trở ngại và cơ hội để truyền bá ý tưởng hoặc đổi mới ở nhiều cấp độ (level) khác nhau.
• Cho phép mọi người hình dung cách mà các hệ thống được nhúng trong các hệ thống và giúp họ hiểu làm thế nào những sự phụ thuộc lẫn nhau này ảnh hưởng đến sự lan rộng của sự thay đổi.
• Những người tham gia trở nên cảnh giác hơn với những thay đổi nhỏ có thể giúp truyền bá ý tưởng lên các cấp hệ thống khác; họ tìm hiểu cách dịch chuyển ở cấp hệ thống lớn hơn hoặc thấp hơn có thể giải phóng tài nguyên để hỗ trợ họ ở level khác.
• Với sự đánh giá tốt hơn về Ecocycle khi chơi, nhóm sẽ tạo ra các cửa sổ cơ hội để đổi mới để lan rộng giữa các level và qua các ranh giới.

Những điều cần chuẩn bị trước khi thực hiện:

• Mời những người tham gia xác định những gì đang góp phần vào sự tồn tại của một thử thách ở các level trên và dưới của họ. Yêu cầu họ cũng chỉ định các chiến lược và cơ hội khác nhau để thay đổi trong từng cấp độ và trên nhiều level. (Ví dụ: cấp độ trong công ty)
• Không gian và các vật dụng cần thiết:
  • Một căn phòng với bức tường rộng và không gian mở để những người tham gia có thể đứng thoải mái trước bức tường.
  • Một bản sơ đồ Panarchy trống.
  • Một bản dán tường lớn hoặc một bản lật của biểu đồ Panarchy.
  • Giấy Note cho từng người.
  • Bản lật hình ảnh về Panarchy.
•  Phân bố sự tham gia:
  • Tất cả mọi người tham gia vào việc truyền bá một nỗ lực chuyển đổi hoặc đổi mới được bao gồm.
  • Mọi người đều có cơ hội như nhau để đóng góp.
  • Cấu hình các nhóm: từng cá nhân, cặp, group 4 người, cả group - Sử dụng 1-2-4-All.

Trình tự và các bước chi tiết:

• Giới thiệu ý tưởng về Panarchy (và Ecocycle nếu cần thiết) - đưa ra ví dụ và chuyển biểu đồ Panarchy trống đến người tham gia (5 phút)
• Mời những người tham gia làm việc riêng để tạo ra các cấp độ hệ thống có ảnh hưởng đến việc truyền bá ý tưởng / đổi mới của họ theo ba bước. 
• Bước đầu tiên tự mình tạo ra một danh sách các nhân tố dựa vào những câu hỏi sau:
  • Các yếu tố từ nhỏ nhất đến lớn nhất ảnh hưởng đến cơ hội thành công của bạn là gì?
  • Bao gồm các nhân tố từ Micro (hạt, cá thể con người, đội nhóm), meso (tổ chức, mạng lưới), và macro (văn hóa, chính trị, huyền thoại) có góp phần vào sự tồn tại của các thách thức đang được tiếp cận giải quyết (5 phút)
  • Bước thứ 2 từng cặp dịch lại những nhân tố thành những cấp và tạo những nhãn cho từng level (4-7 levels là đủ) (10 phút)
  • Bước thứ 3 từng group 4 người compare về những cấp và hoàn thành biểu đồ của họ bằng giấy Note. (10 phút)

• Nếu có nhiều group 4, tạo ra một biểu đồ và mời từng group lên dán bất cứ level nào chưa được bao gồm trong biểu đồ lớn.
• Mời người tham dự làm việc trong nhóm 4 để phản xạ theo những câu hỏi: Level nào được đầu tư sự quan tâm và nguồn lực cho tới nay? Level nào bị bỏ quên? Chúng ta biết gì về trạng thái và tính năng động khi làm việc ở những cấp độ khác nhau?”  (10 phút)
• Trong cả nhóm lớn, chia sẻ về những phản xạ từ vài group (5 phút)
• Hỏi những group 2 và group 4 để khám phá về một level thật sâu với Ecocycle. Mỗi group nên chọn một trong các level từ 4-7. Phân bó người có những level kinh nghiệm khác nhau trong những group đó. Hỏi: “Tại level này, chuyện gì sắp xảy ra bây giờ và hành động nào để biến thách thức đó thành việc dẫn đến sự đổi mới. Phản ứng với thách thức có phải thuộc doanh nghiệp, công chức/ quản trị, dị giáo hoặc giai đoạn đổi mới?”. Tạo ra một bản thảo nháp về đánh giá Ecocycle cho cấp độ này. (15 phút)
• Tập hợp những đánh giá Ecocycle trong các nhóm. Từng nhóm thuyết trình một cách ngăn gọn về đánh giá Ecocycle theo level của họ.
• Trong những nhóm nhỏ, brainstome một danh sách những cản trở và những cơ hội tùy theo sự nổ lực để lan tỏa ý tưởng, sự đổi mới. Hỏi: “Nhìn lên và xuống các level, bạn thấy những cơ hội và trở ngại nào cho những thay đổi qua các level? Cửa sổ nào cho những ý tưởng mới đang mở ở trên? Những tài nguyên nào đang chạy xuống từ sự phá hủy sáng tạo mở ra ở trên? Những phát triển quy mô nhỏ nào từ bên dưới đang phá vỡ level trên? Hãy khuyến khích các nhóm sáng tạo và vui vẻ (15 phút)
• Sắp thứ tự ưu tiên cho những trở ngại và cơ hội xuất hiện - 10 phút
• Cho từng cơ hội và thử thách trong danh sách, tạo ra một bước hành động đầu tiên, sử dụng 1-2-4-All hỏi về: “Bạn có thể thực hiện hành động nào lập tức để ảnh hưởng đến level trên và dưới của bạn?” Và “Bạn có biết ai là người có ảnh hưởng đến nhiều hơn một level đồng thời không?” (10 phút)
• Chia sẻ những bước hành độn với cả nhóm bằng cách đặt Note cho mỗi level của biểu đồ Panarchy lớn (15 phút)
• Mới nhóm lên xem kỹ biểu đồ. Dùng What, So What, Now What? để làm rõ nghĩa và sắp thứ tự ưu tiên cho những bước khả dĩ tiếp theo. (15 phút)
• Xem lại và cập nhật biểu đồ Panarchy định kỳ khi nhóm tiếp tục làm việc để truyền bá sự đổi mới của mình.

​Giá trị từ Panarchy mang lại:

• Xác định sự hòa trộn của chiến thuật từ nhiều levels để thúc đẩy các nỗ lực chuyển đổi về phía trước.
• Tạo ra cơ hội cho người từ nhiều level khác nhau cùng làm việc.
• Chuẩn bị sẵn sàng hành động khi cửa sổ cơ hội mở hoặc đóng.
• Xác định những người trải dài các cấp độ và có thể giúp nhóm tiến lên phía trước.
• Giúp cả nhóm nhìn thấy toàn bộ bức tranh (rừng, cây cối và vùng sinh thái).
• Tạo khả năng phục hồi và hấp thụ sự gián đoạn bằng cách tổ chức lại với nhau.

​Xem thêm: Liberating Structures là gì?
------------------------------------
Hiện tại Scrumviet đang tổ chức một nhóm thực hành Liberating Structures tại Hồ Chí Minh, để cùng chia sẻ và giao lưu với mọi người có cùng mối quan tâm về Liberating Structures. Nếu bạn có hứng thú muốn tham gia những buổi meetup cùng Scrumviet có thể tham gia nhóm tại:

Meetup
Facebook group
​​Group Slack

------------------------------------
Reference: Dịch từ http://www.liberatingstructures.com/32-panarchy/